الکتروسرجری بهتر است یا لیزر؟

در این مقاله به مقایسه دو نوع از روش های نوین جراحی الکتریکی (الکتروسرجری و لیزر) می پردازیم که مهمترین وجه تمایزشان از تیغ جراحی انجام عمل با حداقل خونریزی می باشد. هدف از این مقاله اطلاع رسانی به افرادی است که بین انتخاب این دو روش دچار سردرگمی شده اند و یا قصد انجام یکی از آنها را دارند. با مطالعه ی این مقاله می توانید دریابید که الکتروسرجری بهتر است یا لیزر؟.

روش های جراحی لثه

سه روش برای جراحی بافت های نرم دهان و دندان وجود دارد: بریدن با چاقوی جراحی، لیزر و الکتروسرجری. با این که تمامی این روش ها می تواند موثر باشد اما در زمینه هایی با هم متفاوتند مانند: وقفه ی خونریزی، زمان بهبودی، قیمت ابزار و دستگاه ها، وسعت برش ها، نیاز یا عدم نیاز به بیهوشی، ویژگی های نامطلوب مانند تولید دود، بوی نامطبوع، سوختن بافت گوشتی و طمع ناخوشایند و غیره.

برش با چاقوی جراحی توسط همه ی دندانپزشکان انجام می شود و تقریبا تمام پزشکان از معایب آن در برش بافت های نرم اطلاع دارند مانند: خونریزی شدید، عدم دید خوب پزشک در هنگام عمل(با وجود خونریزی). البته آنها از مزایای استفاده از تیغ جراحی نیز آگاهند مثلا استفاده آسان، هزینه ی کم، و همینطور بهبود سریع و بی دردسر.

در ادامه به تعاریف  این دو روش و همینطور نقاط ضعف و قوت آنها می پردازیم.

الکتروسرجری چیست؟

الکتروسرجری عبارت است از جریانی با فراکانس بالا که به منظور تاثیرگذاری بالینی از بافت های بدن بیمار عبور داده می شود که برای به راه افتادن این جریان به مدار نیاز است. از سال ۱۹۱۴ از الکتروسرجری به طور مداوم در زمینه های دندانپزشکی و پزشکی استفاده شده است. ویلیام بووی پدر علم الکتروسرجی نام گرفته است.

الکتروسرجری با الکتروکوتری متفاوت است. در الکتروکوتری از برق برای گرم کردن و سوزاندن آن قسمت استفاده می شود در حالی که در الکتروسرجری جریان برق باعث گرم شدن بافت می شود. به طور کلی بریدن بافت های نرم در گذشته توسط چاقو یا تیغ جراحی انجام می شده است که این کار در مقایسه با الکتروسرجری با خونریزی شدید بافت برش خورده و عدم دید کافی پزشک در هنگام عمل جراحی همراه است. هدف از جراحی های الکتروسرجری داشتن عملی با حداقل خونریزی می باشد. الکتروسرجری از آن نظر سودمند است که پس از جراحی دردی برای بیمار ندارد، خونریزی بسیار اندک است، زمان انجام جراحی کوتاه است و در انتها هم نتیجه مطلوب است و هم بیمار از عمل نهایت رضایت را دارد. از این نوع جراحی می توان در زمینه های ترمیمی، زیبایی ظواهر لثه و دیگر زمینه ها استفاده کرد.

روش های الکتروسرجری

چهار نوع روش که در جراحی های الکتروسرجری استفاده می شود عبارتند از: انعقاد، خشکی، درخشش و برش. فرآیند خشک کردن از انرژی مستقیم استفاده می کند و به کندی آب درون سلول ها را بیرون می کشد و باعث خشک شدن سلول ها می شود.  می توان با بریدن یا انعقاد جریان خون به وسیله ی اتصال دستگاه الکتروسرجری به بافت مورد نظر آن محل را خشک کرد. درخشش نیز نوعی از خشکی  است که در آن جرقه ای در  قسمت بالای بافت مورد نظر ایجاد می کنند تا سطحی نیمه سوخته مهیا شود. موج های برشی، مایعات درون سلولی را تبخیر کرده و باعث ترکیدن سلول ها می شوند. همین عمل منجر به جدا شدن بافت ها می شود (این جدا شدن شبیه به برش با تیغ جراحی می باشد.)

امروزه بیشتر جراحی های بالینی با جراحی های الکتریکی(خصوصا روش برشی) انجام می شود.

الکتروسرجری دندان

الکتروسرجری دندان برای بافت های نرم دهان مورد استفاده قرار می گیرد. سیستم الکتروسرجری  می تواند در عصب کشی، افزایش عوامل سفید کننده و بی حس کننده ی دندان و بافت برداری لثه به دندانپزشک کمک کند. مزایای الکتروسرجری عبارت است از: برش بافت زنده بدون درد و با خونریزی اندک و کنترل شده و همچنین تولید گرما در مایعات سلولی. انواع متفاوتی از سیستم های الکتروسرجری در بازار موجود است. سیستم های الکتروسرجری دندان ممکن است دارای انعقاد دو قطبی، تنظیمات خروجی متغیر، کنترل دستی یا پایی و انواع الکترودها باشد.

مزایای الکتروسرجری

مزایای این روش عبارتند از:

• داشتن قیمتی به مراتب پایین تر از لیزر های دیودی
• اغلب قیمتی پایین تر از دیگر طول موج های لیزر
• الکترود های دستگاه های الکتروسرجری (سیم) امکان خمیدگی و فرم دهی دارند و این به دلیل لزوم تغییر شکل آنها برای دسترسی به نقاط مختلف بدن بیمار است. این به پزشک امکان صاف کردن بافت های نرم مانند دندان مصنوعی(که نیازمند فرم دهی است) یا نواحی کام (که دارای ناهمواری است) را می دهد.
• الکترود های الکتروسرجری از انتها و طرفین بریده شده اند تا امکان دسترسی آسان برای شکل دهی ها و برش های عمیق بافت های نرم فراهم شود.
• سرعت برش الکتروسرجری در مقایسه با دیود لیزری بسیار بیشتر است.
• در صورتی که به درستی تنظیم شده باشد به سرعت خونریزی را بند می آورد.
• در صورتی که الکترود ها در طول انجام عمل به طور مداوم تمیز شوند؛ ثبات، سرعت و عمق برش ها بسیار خوب و مناسب است.
• پس از انجام برش، جای زخم درد جزئی دارد.
• نوک الکترود ها را می توان به نازکی نوک مداد کرد که امکان برش های بسیار کوچک و باریک با آن فراهم می شود.
• اگر چه مزیت مهمی محسوب نمی شود اما باید گفت که الکترود ها قابلیت ضدعفونی کردن خود را دارند.

معایب الکتروسرجری

افرادی که از این روش استفاده می کنند معایب زیر را  تایید کرده اند:

• حتما باید قبل از عمل بی حسی صورت بگیرد.
• به هر طریقی که این روش برای بیمار توضیح داده شود، باز از کلمه “الکتروسرجری” بیمار دچار ترس و واهمه می شود در حالی که لیزر به دلیل تبلیغات گسترده بیشتر بین مردم جا افتاده است.
• بیماران اهمیتی به بوی سوختن بافت گوشتی نمی دهند که این بو در الکتروسرجری به مراتب بیشتر از لیزر دیودی حس می شود.
• مزه ی بافت گوشتی سوخته به مدت قابل توجهی در دهان بیمار باقی می ماند.
• به دلیل قابلیت الکتروسرجری در انجام برش های سریع و پایین بودن حس لامسه بیمار در حین عمل، ممکن است تعداد برش ها بیش از حد نیاز انجام شود.
• الکتروسرجری به دلیل تولید گرمای زیاد نباید در اطراف ایمپلنت انجام شود چون باعث سست شدن پیوند ایمپلنت و استخوان می شود.

مزایای لیزر(دیودی)

لیزر های دیودی چند مزیت عمده دارند که آنها را برای برخی عمل های دندانی مطلوب کرده است.

• بی حسی موضعی تنها برای بخش کوچکی نیاز است که به درخواست بیماران چند قسمت بی حس می شود.
• به بافت سخت دندان آسیبی وارد نمی کند.
• استفاده مداوم نمی تواند به پالپ دندان آسیب وارد کند.
• به دلیل تولید گرمای کم و رسانایی پایین می تواند در اطراف ایمپلنت مورد استفاده قرار بگیرد. با این حال، طبق یافته های مبنی بر گزارشات کارآموزان پزشکی باید در استفاده از لیزر های دیودی دقت کنیم زیرا آنها نیز گرمای قابل توجهی تولید می کنند.(گزارش کارآموزان، ژوئن۲۰۱۲ )
• می تواند اطراف روکش های تمام فلز یا PFM (ترکیب سرامیک و فلز) استفاده شود.
• می تواند اطراف ترمیم هایی که از جنس آلیاژ جیوه و طلا هستند، استفاده شود.
• می تواند اطراف هر شئ فلزی که در دندان نصب شده است استفاده شود.
• لیزر می تواند ابزار خوبی برای بازاریابی افراد باشد زیرا استفاده از آن در جراحی های لیزیک گسترده است.

معایب لیزر(دیودی)

• هزینه خرید اولیه دستگاه لیزیکی بسیار بیشتر از خرید دستگاه الکتروسرجری است.
• باید دوره های آموزش نحوه استفاده از آن گذرانده شود و این به دلیل نگرانی های تولید کننده ها از خطرات لیزر است.
• بسیار کند تر از الکتروسرجری می برد.
• پرتو های لیزری بسیار خطرناکند.
• بریدن قسمت های بزرگتر بافت نرم بسیار زمان بر است.
• تیغ جراحی و الکتروسرجری می تواند بسیاری از تکنیک ها را سریع تر و آسان تر از لیزر انجام دهد.