سیم قوس دار ارتودنسی سیمی است که بین براکت های متصل به دندان شما قرار گرفته و چون شبیه یک قوس است (که قوس دندانی را پوشش میدهد) به آن سیم قوس دار ارتودنسی میگویند. سیم ارتودنسی مانند موتور پرقدرتی است که دندانهای شما را به سمت صاف و یکدست شدن راهنمایی کرده و حرکت میدهد. اصلی ترین جزء یک بریس ارتودنسی ثابت همین سیم است و بدون این سیم عملا هیچکدام از دندان های شما صاف نمی شود.
استحکام و خاصیت ارتجاعی سیم ارتودنسی دندان
هنگامی که برای اولین بار درمان را با بریس شروع می کنید، دندانهای شما کج هستند. سیم ارتودنسی که به بریس شما وصل می شود، می تواند در صورت تغییر شکل یا خم شدن، به حالت اصلی خود بازگردد. نیرویی که سیم را به شکل اصلی خود برمیگرداند، همان چیزی است که دندان های شما را حرکت می دهد. سیم باید خاصیت ارتجاعی داشته باشد (یعنی هرچقدر تحت کشش باشد تمایل دارد به شکل قوس مانند خودش برگردد)، اما با این وجود، نیرویی ملایم داشته باشد تا هنگام اتصال سیم به براکت، براکت جدا نشود.
هرچه دندانهای شما صافتر می شوند، متخصص ارتودنسی نوع و خاصیت سیم ها را تغییر میدهد تا دندان ها به حالت سابق برنگردند. به عبارتی زمانی که دندان ها کم کم صاف و یکدست میشوند سیم نیز باید سفت تر بوده و خاصیت ارتجاعی اندکی داشته باشد.
اندازه سیم ارتودنسی دندان چقدر است؟
وقتی ارتودنتیست ها در مورد “اندازه” سیم قوس دار صحبت می کنند، آنها به سطح مقطع یا ضخامت سیم اشاره دارند. هرچه سطح مقطع سیم کوچکتر باشد، سیم دارای خاصیت الاستیکی و سفت تر خواهد بود. سیم ارتودنسی معمولا در دو نوع سطح مقطع ساخته میشود:
- گرد
- مستطیلی
در مراحله ارتودنسی ارتودنسی از سیم ها گرد استفاده میشود؟
سیم های گرد به وضوح سطح مقطعشان گرد و سیم های مستطیلی در مقطع می توانند مربع یا مستطیل باشند. در مراحل اولیه درمان، از سیم های گرد برای تراز کردن دندان ها استفاده می شود. این امر به این دلیل است که سیم های گرد الاستیک تر هستند. اگر متخصص از سیمی که بسیار سفت است استفاده کند و سعی کند سیم قوسدار را به دندان بسیار کجی وصل کند، این سیم فشار زیادی به براکت وارد می کند و ممکن است براکت ارتودنسی از دندان جدا شود.
سیم های مستطیلی باشد برای مراحل بعدی!!
بعد از اینکه دندان ها مراحل اولیه را با سیم های گرد و الاستیک گذراندند، ارتودنتیست ها معمولاً به سمت سیم هایی با سطج مقطع مستطیل می روند. از آنجا که شکاف براکت مستطیلی شکل است، یک سیم مستطیلی به خوبی داخل براکت قرار گرفته و چفت میشود.
سیم ارتودنسی از چه جنسی ساخته میشود؟
ما به طور کلی ۳ نوع سیم ارتودنسی داریم که از جنس های مختلفی هستند. ۳ جنس اصلی سیم قوسدار ارتودنسی عبارتند از:
- استیل ضد زنگ
- نیکل-تیتانیوم (Ni-Ti)
- بتا تیتانیوم
سیم های استیل ضد زنگ
به دلیل استحکام بالا، ده ها سال است که از این سیم ارتودنسی استفاده میشود. علاوه بر استحکام، این سیم ها چون زنگ نمیزنند بسیار کاربردی و مفید هستند. بنابراین آن ها احتمال زنگ زدنشان تقریبا صفر است. با این حال سیم های اینچنینی خیلی انعطاف پذیر بوده و خاصیت الاستیکی ندارند. به این معنی که اگر این سیم ها را بیش از حد خم کنید، موقعیت ایده آل خود را از داده، خم میشوند و به حالت سابق خود برنمیگردند.
از آنجا که در مراحل ابتدایی درمان، الاستیک بودن سیم ها بسیار مهم است (تا سیم ها بتوانند به حالت U صاف و ایده آل خود برگردند) بنابراین انتظار نمی رود در مراحل آغازین ارتودنسی ثابت از این سیم ها استفاده شود.
سیمهای نیکل-تیتانیوم (Ni-Ti)
این سیم ها خاصیت الاستیکی و انعطاف پذیری دارند و هنگام تغییر شکل می توانند به شکل اصلی خود بازگردند. بنابراین، در مراحل اولیه درمان ارتودنسی، معمولا از سیم های Ni-Ti برای اعمال فشار جزئی روی دندانهای کج جهت صاف شدن استفاده میشود.
سیم های Ni-Ti گرمافعال هستند و با استفاده از گرما می توانند پیکربندی خود را حفظ کرده و در دمای اتاق تغییر شکل میدهند. اما هنگامی که سیم به دمای دهان بیمار می رسد، به شکل اصلی خود باز خواهد گشت.
سیم های Ni-Ti گرمافعال در مراحل اولیه درمان مفید هستند. اگر دندان ها به شدت کج شده باشند، سیم را می توان خنک کرد تا راحت تر به داخل براکت ها گره بخورد. پس از چند دقیقه سیم به دمای دهان بیمار می رسد و ویژگی های الاستیک از خود نشان می دهد. سیم گرم شده تمایل دارد که به شکل اصلی خود (U شکل) برگردد.
سیم های بتا تیتانیوم
سیم ارتودنسی بتا تیتانیوم پس از سیم های Ni-Ti روی کار آمدند و محدوده ای از کشش و استحکام متوسط را ارائه می دهند. این سیم ها همچنین قادر به تغییر شکل دائمی هستند. سیم بتا تیتانیوم ارتودنسی به عنوان یک سیم واسطه خوب بین Ni-Ti و فولاد ضدزنگ عمل می کند. بعضی از متخصصان ارتودنسی از این سیم در اواسط درمان استفاده می کنند در حالی که سایر ارتودنتیست ها به هیچ وجه از این نوع سیم استفاده نمی کنند.
از کدام سیم استفاده کنیم؟
پاسخ به این سوال که “بلاخره ارتودنتیست از کدام سیم برای دندان های من استفاده خواهد کرد؟” کمی دشوار است. زیرا بیماران با هم متفاوت هستند و همه ارتودنتیست ها از یک نوع سیم ارتودنسی واحد برای اتصال براکت ها استفاده نمیکنند.
بعضی از ارتودنتیستها فقط از سیم های Ni-Ti (نیکلی-تیتانیومی) استفاده می کنند. در حالی که سایر ارتودنتیست ها فقط از سیم های استیل استفاده می کنند. با این حال، بیشتر ارتودنسی ها معمولاً از سیم های Ni-Ti کوچک برای تراز کردن دندان های کج در آغاز درمان استفاده میکنند. و در صورت لزوم جهت کنترل بیشتر دندان ها، به سیم های بزرگتر استیل ضدزنگ یا بتا تیتانیوم متمایل میشوند. یعنی ممکن است طی یک دوره ارتودنسی از انواع سیم ارتودنسی استفاده شود.
سیم ها پس از هر بار مراجعه تعویض نمیشوند
بسیاری از بیماران فکر می کنند در هر مراجعه باید سیم ارتودنسی آنها تغییر کرده یا عوض شود. این موضوع معمولاً درست نیست. به طور کلی با وجود مجموعه گسترده ای از سیم های ارتودنسی در این روزها، متخصص شما فقط باید در طول درمان از سه تا پنج مجموعه سیم استفاده کند.
سوال از دکتر